İlerleyen yaş ile birlikte cilt tonusunu destekleyen dokuların zayıflayarak incelip gevşemesi, cilt altı kollajenin zayıflaması, elastik doku kaybı sonucu gelişen, yaşa bağlı değişiklikler öncelikle cilt altı bağ dokusunun zayıf olduğu göz kapakları ve çevresinde kendisini gösterir.
Yaşa bağlı olarak gelişen göz kapakları ve çevresindeki problemler şöyle sıralanabilir:
Üst göz kapaklarında:
- Dermatoşalazis
- Orbita yağ dokusu herniasyonu
- Kaş pitozisi
- Lakrimal bez pitozisi
- Aponörotik pitozis
Alt göz kapaklarında:
- Dermatoşalazis
- Orbita yağ dokusu herniasyonu
- Orbitopalpebral ligamanlarda gevşeme
- Ektropiyum
- Entropiyum
- Hiperpigmentasyondur
Üst kapakta torbalanma üst kapak derisinin aşağı doğru sarkarak kirpiklerin üzerinde yığılmasına yol açar. Orbita yağ dokusunu geride tutan fasianın incelmesi sonucu geride olan yağ dokusu öne doğru yer değiştirerek göz kapaklarında şişkinliğe yol açar. Bu durum üst yarıda görme alanında daralma, gölgeli görme gibi problemlere neden olur. Kişi bu durumu kompanze etmek için sürekli kaşlarının kaldırır sonuçta hem alın bölgesinde aşırı kırışıklıklar hemde alın bölgesinde yorgunluğa yol açar.
Tedavi
Göz fonksiyonları kapak cerrahisi sonucu gelişen şekil değişikliklerinden etkileneceğinden hastalarda:
- Tam oftalmolojik muayene
- Kapak ve çevresindeki problemler ayrı ayrı belirlenmeli
- Gözyaşı fonksiyonları kalitatif / kantitatif değerlendirilmeli
- Korneal eksposure’a neden olabilecek Bell fenomeni yönünden kontrol edilmelidir.
Yaşa bağlı değişikliklerin uygun düzeltilebilmesi için kapak yapılarının normal anatomisi, fizyoloji ve fizyopatolojisi iyi kavranmış olmalıdır. İleri yaştaki hastalarda cerrahi planda dokular karakteristik görünümden çok yağ dejeneresansı, atrofik değişikliklere bağlı incelme nedeniyle farklı görünümde, dezensersiyon nedeniylede kısmen farklı lokalizasyonlarda karşımıza çıkabilir.
Hastalar şekil bozukluklarının neden olduğu semptomlara çare ararken estetik olarak da ideal sonucu amaçlarlar. Bu nedenle:
- Operasyon öncesi hastanın beklentilerinin hekim tarafından iyice anlaşılması
- Preoperatif görünümünün fotograflar ile belgelenmesi,
- Bu tür fonksiyonel bozukluklarda cerrahinin tamamen estetik görünümün düzelmesine yönelik olmadığı izah edilmelidir.
Beklentinin çok yüksek olması durumunda mükemmel bir sonuca rağmen hafif bir asimetri bile hasta – hekim arasında sorun oluşturabilir.
Cerrahi öncesi planlamada doğru karar için orbita destek dokularının mevcut şekil bozukluğuna katkısı değerlendirilmelidir.
Cerrahi Tedavi
Göz kapaklarındaki fazlalık cildin ve yağ dokusunun alınması blefaroplasti ameliyatı olarak isimlendirilir. Ancak hastanın gözkapaklarında ve kaşlarındaki patolojiler birlikte değerlendirilerek yapılacak cerrahi kararlaştırılabilir. Örneğin:
- Hastanın kaşlarında düşüklük varsa ki bu durum daha çok kaşların dış yarısında görülür. Bu durumda sadece kapak ameliyatı işe yaramayacağı gibi cildin kısaltılması kaşı daha da çok aşağı doğru çeker. Böyle hastalarda blefaroplasti kaşın normal yerine yükseltilmesi
- Kapaklarda yaşa bağlı gevşeme varsa bu durumda kapak gerginliği değişik cerrahi yöntemler ile normale döndürülmelidir. Bu durum özellikle alt kapaklar için çok önemlidir, gevşek olan alt kapaklar normal gerginliğine döndürülmez ise blefaroplasti sonrası kapak kenarında aşağı doğru çekinti gelişmesi olağandır.
- Üst göz kapağını kaldıran kasta yaşa bağlı değişiklik sonucu kapak düşüklüğü gelişmiş ise blefaroplasti ameliyatı pitozis ile kombine edilmelidir.
- Üst ya da alt kapaklarda orbita yağ dokusu prolapsusu olduğu takdirde blefaroplasti yağ dokusunun alınması ile kombine edilmelidir.
- Orta yaş ve üzerinde gözyaşı kuruluğu da sık görülen bir problemdir. Göz kuruluğunun mevcut olduğu hastalarda göz kapağının fazlaca gerginleştirilmesi hastada gözlerde kuruluk hissi, yanma, batma gibi şikayetlere yol açabilir.
Sonuç olarak blefaroplasti ameliyatının ne şekilde yapılacağına karar vermek için öncesinde detaylı göz muayenesi yapılmalıdır. Ameliyatın başarısı hekimin bu konudaki deneyimi ve göz çevresindeki dokuların yapısı konusundaki bilgisi ile yakından ilişkilidir.
Göz altı torbalanması ile birlikte kapak kenarında içe dönmesi olan hastada blefaroplasti ile kombine entropiyum cerrahisi sonucu.
Üst/ alt kapak blefaroplasti ile kombine kaş yükseltilmesi ve üst kapaktaki yağ dokusunun alınması sonucu.
Sağ ve sol göz üst kapağa blefaroplasti öncesi (üstte) ve sonrası (altta).
Sağ ve sol göz üst kapağa blefaroplasti öncesi (üstte) ve sonrası (altta).
Sağ ve sol göz üst kapağa blefaroplasti öncesi (üstte) ve sonrası (altta).
